VACINACIÓN
FRONTE AO HERPES ZÓSTER AOS 65 E 80 ANOS
Durante
2022, en Galicia notificáronse 10.198 casos de herpes zóster (HZ),
que supoñen unha taxa de incidencia de 377 casos por cen mil
habitantes. Dende 2012 ata 2022, a taxa de incidencia en Galicia
medrou un 24%, cun maior aumento en mulleres (29%), nas que o HZ é
máis frecuente [1],
que en homes (18%). Ademais, como é ben sabido, a incidencia e as
complicacións do HZ medran [Apéndice], como está a ocorrer noutros
países, debido ao envellecemento da poboación e ao aumento de
persoas con factores de risco para HZ [2]
[3],
[4].
Por
estes motivos, durante este 2023 a Dirección Xeral de Saúde Pública
(DXSP) acaba de incluír a vacinación sistemática fronte ao herpes
zóster (HZ) no Calendario
de vacinación ao longo de toda a vida
ao cumprir 65 ou 80 anos. Así, dende este pasado 10
de abril, xa se pode administrar esta vacina
ás persoas nadas no ano 1958 e 1943. Posteriormente, cada ano,
incluiranse ás persoas segundo vaian cumprindo tamén os 65 ou 80
anos de idade.
Así
mesmo, mantense a recomendación de vacinar fronte ao HZ ás persoas
de 18 ou máis anos que pertenzan a algún dos grupos de alto risco
introducidos o pasado ano 2022 [Apéndice].
A
pauta de vacinación consiste en dúas doses da vacina HZ/su
(Shingrix®)
intramusculares separadas dous meses unha da outra. A vacina amosou
nos ensaios clínicos boa tolerancia e seguridade, cunha efectividade
superior ao 90% fronte ao HZ, á neuralxia postherpética e a outras
complicacións. Para obter más información, pode consultar a
instrución
dispoñible na páxina web da DXSP.
Cómpre
salientar que esta vacina tamén se lle debe recomendar ás persoas
que xa tiveron un episodio anterior de HZ (esperando un ano tras o
episodio), malia que a recorrencia só sexa dun 6% aos 8 anos de
seguimento [5].
Así mesmo, non
será preciso o antecedente de ter padecido varicela para recomendar
a vacina, posto que os datos de seroprevalencia mostran que máis do
97% das cohortes de idade que teñen recomendada a vacina teñen este
antecedente [Apéndice].
Para
rematar, recordar que o HZ é unha enfermidade de declaración
obrigatoria rutineira en atención primaria. Para notificala, é
necesario codificar o motivo de consulta co código S70 da CIAP-2 que
inclúe a neuralxia postherpética e o HZ oftálmico [6].
Non obstante, as consultas relativas á vacinación do HZ
correspóndelles o código S44.
ENFERMIDADE
POLO VIRUS MARBURGO: ABROCHOS EN GUINEA ECUATORIAL E TANZANIA
A
enfermidade
polo virus Marburgo (EVM)
é unha febre hemorráxica vírica que se transmite ás persoas a
través dos morcegos da froita. Entre persoas, propágase a través
do contacto directo cos fluídos corporais, superficies ou materiais
infectados. A EVM comeza de forma aguda con febre alta, cefalea
intensa ou malestar xeral, podendo provocar síntomas hemorráxicos
graves nos primeiros 7 días. Actualmente non existen vacinas nin
tratamentos antivirais aprobados, presentando unha letalidade en
torno ao 50%. A rehidratación e o tratamento sintomático melloran a
súa supervivencia [1],
[2],
[3].
O
pasado 13 de febreiro, as autoridades sanitarias de Guinea
Ecuatorial (GE) notificaron o primeiro abrocho de EVM no país.
Na recente actualización
epidemiolóxica publicada por GE
o 10 de abril, indican a presenza de 15 casos confirmados,
distribuídos en diversas zonas do país e dos cales faleceron 11.
Pouco despois do inicio en GE, o 21 de marzo, as autoridades
sanitarias de Tanzania
(TZ) informaron tamén sobre o seu primeiro abrocho de EVM.
Segundo o
informe
de situación publicado polo Centro
de Coordinación de Alertas y Emergencias Sanitarias
o 21 de marzo, detectáronse un total de 8 casos confirmados no
noroeste dese país, na rexión de Kagera. Faleceron 5 dos casos,
incluíndo un traballador sanitario, e identificaron 161 contactos.
Actualmente,
non se detectou a existencia de casos de EVM fóra destes dous
países, nin existe evidencia de que os abrochos estean relacionados
[3].
Polo tanto, a vía máis probable de introdución da EVM en España
son persoas procedentes dun dos países afectados. Vale a pena
comentar que, no caso de GE, España ten voos directos con GE debido
ás estreitas relacións económicas e de cooperación ao
desenvolvemento. Esta información podería variar segundo a
evolución dos abrochos, pero actualmente débense considerar como
áreas
de risco de transmisión
toda GE continental e a rexión de Kagera en TZ.
Por
último, é importante recordar que ante a sospeita
dun caso de EVM,
deberán utilizarse as medidas
de prevención e control recomendadas
así como facer a oportuna notificación ao SAEG para poder xestionar
o caso e seus contactos. No apéndice dispón das ligazóns aos
documentos de referencia para a identificación e manexo de casos e
contactos,
así coma as últimas actualizacións epidemiolóxicas dispoñibles
sobre a EVM.
VACINACIÓN
FRONTE AO HERPES ZÓSTER AOS 65 E 80 ANOS
Grupos
de alto risco.
Transplante de proxenitores hematopoéticos (TPH), transplante de
órgano sólido (TOS), tratamento con fármacos anti-JAK, VIH en
persoas estables con terapia antirretroviral durante ao menos un ano,
hematopatías malignas e tumores sólidos en tratamento con
quimioterapia.
Antecedente
de varicela.
As enquisas
de seroprevalencia de Galicia en 2001,
2007
e 2013
acharon unha prevalencia de anticorpos IgG específicos fronte o
virus da varicela-zóster nos nados de 1936 a 1961 do 97.5% (IC95:
96.4-98.6%), de 1943 a 1967 do 98.5% (IC95:
97.8-99.3%) e do 1949 a 1973 do 98.6% (IC95:
97.8-99.3%) respectivamente, sen diferenzas entre mulleres e homes.
Incidencia
de HZ en Galicia.
No gráfico de abaixo a esquerda móstrase a taxa anual de
incidencia (casos por cen mil habitantes) bruta e axustada por idade
(grupos decenais) de HZ notificado en Galicia dende 2012, ano no que
comezou a notificación, a 2022. Nel obsérvase que a incidencia foi
medrando linealmente ata 2019, cun descenso posterior entre 2020 e
2021 presumiblemente por mor do impacto da pandemia da COVID-19 na
asistencia en atención primaria. No 2022 volve medrar a incidencia
ata niveis de 2019. Os datos proceden da codificación de atención
primaria do Sergas e só se considera a primeira consulta por HZ. No
gráfico da dereita amósase a taxa de incidencia (casos por cen mil
habitantes) media de HZ notificada en Galicia de 2012 a 2022 por
grupos de idade (en anos) e por sexo. Nel pódese observar o
característico aumento exponencial da incidencia a medida que
aumenta a idade, a maior incidencia nas mulleres e que ambas as dúas
son máis importantes a partir dos 50 anos.
ENFERMIDADE
POLO VIRUS MARBURGO: ABROCHOS EN GUINEA ECUATORIAL E TANZANIA
Información
da Dirección Xeral de Saúde Pública:
nesta páxina web dispón dos
documentos nos cales se establece a definición dun caso posible de
EVM (doente con febre e algún dos seguintes síntomas: cefalea
intensa, vómitos, diarrea, dor abdominal, dor muscular ou
manifestación hemorráxica non explicada E durante os 21 días
previos ao comezo de síntomas estivo nunha zona de risco en contacto
cun enfermo con clínica compatible con EVM ou cos seus fluídos
corporais/mostras biolóxicas) e as pautas para o seu manexo
(poñerlle unha máscara cirúrxica ao doente, illalo nun cuarto con
baño propio e notificalo ao SAEG para asegurar o procedemento a
seguir e proceder a identificación de contactos). Tamén dispón de
información para a identificación e manexo de contactos dun caso de
EVM.
Información
do Ministerio
de Sanidad:
nesta páxina web dispón dos documentos nos cales se actualiza a
situación epidemiolóxica da enfermidade nos países afectados polos
abrochos actuais, así coma do Protocolo
de actuación para la detección precoz y manejo de casos de
enfermedad por virus Marburgo.
Información
do Center
for Disease Control and Prevention:
nesta páxina web pode consultar os mapas dispoñibles no marxe
dereito nos cales se visualiza a distribución xeográfica dos
abrochos de EVM que existen na actualidade. Tamén pode consultar o
histórico de abrochos de EVM dos que existe rexistro.
